Kể từ cái lần gặp ma đó nó đã ám
ảnh mãi đến tôi, tôi đã không bao
giờ dám ngủ vào buổi tối chỉ vì sợ
hãi hồn ma đó
Lòng tôi thì u ám như những bức
tường xám lạnh lẽo của ngôi nhà
trước mắt. Tôi cũng không biết tại
sao lại có cái cảm giác đau khổ đến
tột độ nàỵ Có lẽ là do sự tàn tạ của
ngôi nhà và của cả cảnh vật xung
quanh chăng. Những cánh cửa sổ
đen xì giống như những đôi mắt
đen trên một khuôn mặt trống rỗng.
Những thân cây khô trắng toát
không còn sức sống để soi bóng
toàn cảnh khu nhà trông còn tiêu
điều hơn là cảnh thực. Một lát sau,
không còn đủ sức để tìm hiểu cái bí
ẩn trong cảm xúc của mình nữa, tôi
rời khu hồ chầm chậm bước vào nhà.
Rôdric Acsơ, chủ nhân gia tài này, là
người bạn thân nhất thời thơ ấu của
tôị Đã mấy năm trôi qua, kể từ ngày
gặp nhau lần cuối, mãi gần đây anh
mới gửi cho tôi một bức thư, tha
thiết mời tôi đến thăm (thực ra là
anh ta cầu khẩn tôi) và ở chơi với
anh vài tuần. Anh biết là anh đang bị
ốm nặng, vì một căn bệnh tinh thần.
Anh cho rằng sự có mặt của tôi sẽ
làm anh vui lên, sẽ làm dịu đi những
ý tưởng lộn xộn bất thường của anh.
Anh chân thành quá làm tôi không
nỡ từ chối và giờ đây tôi đã có mặt
trước ngôi nhà. Dù trước đây, khi còn
nhỏ, chúng tôi đã từng là bạn thân
thiết, nhưng thực ra tôi biết rất ít về
Rôdric Acsơ. Tôi chỉ còn nhớ anh là
người rất ít nói, thích tách mình ra
khỏi những người khác. Mọi người
trong dòng họ của anh theo như gia
phả đã ghi, đều có một trí tưởng
tượng kỳ lạ và điều này đã bộc lộ
trong các tác phẩm vĩ đại về nghệ
thuật và âm nhạc. Tôi cũng biết một
điều rất lạ là không hề có các chi
ngành trong dòng họ Acsơ, mỗi thế
hệ chỉ có một người nối dõị Tên tuổi
cũng như gia sản được truyền từ đời
cha sang đời con không hề bị gián
đoạn. Ngôi nhà Acsơ theo quan niệm
của người dân khu này không chỉ có
nghĩa là ngôi nhà và mảnh đất mà
còn là dòng họ ấỵ Khi tiến gần đến
ngôi nhà màu xám xịt, trong óc tôi
nảy ra một ý tưởng kì lạ, tự nhiên tôi
cảm thấy không khí bao bọc xung
quanh ngôi nhà ấy cũng khác với
không khí của chúa trờị Tôi tưởng
tượng, không khí ấy được lan toả từ
những cái cây đã mục nát, từ những
bức tường mầu xám và từ cái hồ im
lìm, một thứ không khí mà bản thân
nó cũng có mầu xám xịt bủa vây
quanh ngôi nhà như một đám mây
mù. Khó khắn lắm tôi mới gạt bỏ
được ý tưởng điên rồ nàỵ
Bây giờ tôi mới nhìn rõ ngôi nhà, Tuy
vẫn còn nguyên vẹn song trông đã
quá cũ. Tôi muốn nói là cả cái công
trình bằng đá ấy chưa có chỗ nào bị
đổ xuống. Nhưng từng viên đá đều
mang dấu ấn của sự tàn lụi theo thời
gian. Tất nhiên, tôi không thấy dấu
hiệu nào của sự sụp đổ, trừ một vết
nứt hẹp dài chạy thẳng từ nóc mái
trước xuống tận chân tường.
Một người đầy tớ chạy ra dắt con
ngựa cho tôị Tôi bước qua cổng vòm
nhà, sau đó tôi được dẫn qua nhiều
đoạn ngoằn ngoèo tối tăm đến căn
phòng của ông chủ. Tôi cảm thấy
mỗi bước đi đều tác động mạnh mẽ
đến tôi mặc dầu suốt cả cuộc đời tôi
đã quen thuộc với những cảnh này:
những mảng trần nhà có trang trí,
những mảnh rèm cửa nặng nề,
những bộ áo giáp và vũ khí thời xưa,
và những bức tranh trên tường. Tôi
gặp ông bác sỹ của gia đình ở giữa
cầu thang. Hình như ông ta vừa ngạc
nhiên vừa hoảng sợ vì sự có mặt của
tôị
Phòng của ông chủ là một căn
phòng riêng biệt, cao và tốị Trên sàn
có hàng loạt những đồ đạc cổ kính.
Sách vở nhạc cụ vung vãi khắp nơi,
nhưng cũng chẳng tạo cho cảnh
tượng một sức sống nào cả. Tôi cảm
thấy đang hít thở bầu không khí
chết chóc.
Acsơ đón tôi rất nồng nhiệt. Chúng
tôi cùng ngồi xuống bên bàn. Tôi
nhìn anh với cảm giác ái ngạị Rõ
ràng không một người nào lại thay
đổi khủng khiếp như thế này sau
một thời gian ngắn. Trước đây trông
anh cũng xanh xao nhưng chưa bao
giờ lại xanh xao đến như thế. Đôi
mắt to và thông minh giờ đây không
còn bình thường nữa, mặc dù vẫn
ánh lên một sự thông minh lạ kỳ.
Đôi môi chỉ còn lại một vệt thẳng
trên khuôn mặt. Bộ tóc mềm mại đã
lâu không cắt giống như bộ tóc của
một cụ già, rủ xuống mặt và cổ. Sự
thay đổi về cử chỉ của anh bạn tôi
cũng thật kì lạ. Anh luôn luôn
chuyển từ trạng thái sôi nổi sang
trạng thái lo âụ Và, khi anh chuyển
từ trạng thái này sang trạng thái
khác thì giọng nói của anh lại thay
đổi: lúc thì cất cao, lúc thì hạ trầm
xuống giống như kiểu nói của một
người quá saỵ
Cứ như thế, anh nói đến cuộc viếng
thăm của tôi, đến sự mong đợi tha
thiết được gặp tôi, đến những niềm
an ủi mà anh hy vọng tôi sẽ mang lạị
Rồi anh bắt đầu kể lể dài dòng về
bệnh tật. Theo anh đó là một căn
bệnh của dòng họ, không có thuốc
nào chữa được. Nhưng rồi bỗng
nhiên anh lại nói: đó chỉ là một căn
bệnh đơn giản và sẽ qua nhanh thôị
Hình như anh đang phải chịu đựng
sự căng thẳng về tinh thần. Anh chỉ
ăn được những thức ăn không mùi
vị, chỉ mặc được một loại quần áo
nào đó và không chịu được mùi hoa;
một tia sáng mờ ảo nhất cũng làm
cho đôi mắt anh đau nhức. Anh đã
cấm mọi người không được gây ra
tiếng động trong nhà, trừ một vài
âm thanh của một số nhạc cụ.
Anh nói:
- Tôi hoảng sợ tương lai không phải
chỉ vì những sự kiện của tương lai
mà cả sự tác động của nó đối với tôị
Tôi run rẩy khi nghĩ đến bất cứ một
sự kiện nào, dù là nhỏ nhất, có thể
làm tăng sự lo âu của tôị Trong tình
trạng khủng khiếp này tôi cảm thấy
sắp đến lúc tôi phải từ bỏ cõi trần
trong một cuộc vật lộn chống lại sự
sợ hãị
Tôi rất kinh ngạc khi biết anh đã
không rời ngôi nhà từ nhiều năm
naỵ Anh nói:
- Chính ngôi nhà này… những bức
tường và những cột nhà đã có ảnh
hưởng mạnh mẽ đối với tôị Chúng
có một ma lực buộc tôi vào chúng
như thể chúng là những linh hồn
sống.
Tôi không biết nói thế nào với anh
bạn tôị Mặc dù hơi do dự một chút
nhưng anh vẫn công nhận rằng tất
cả những nỗi bất hạnh mà anh phải
chịu đựng đều có một cội nguồn
đơn giản hầu như rất tự nhiên, đó là
bệnh hoạn nguy hiểm và kéo dài của
người em gái mà anh yêu quý,
người đã cùng dòng máu với anh
còn lại duy nhất trên trái đất nàỵ Anh
nói:
- Cô ấy sắp chết, – với giọng nói đau
xót mà tôi không bao giờ quên
được. – cái chết của cô ấy sẽ bỏ lại
mình tôi trên trái đất này, người con
cuối cùng của dòng họ Acsơ lâu đờị
Trong lúc anh đang nói thì tiểu thư
Madơlin (đó là tên cô em gái) chậm
rãi đi ngang qua phía cuối căn
phòng. Cô không để ý thấy có người
lạ đang ngồi với anh cô. Tôi nhìn cô
đầy kinh ngạc và hoảng sợ. Tôi
không thể nào giải thích được
những cảm giác của tôi lúc ấỵ Cô vừa
đi khỏi, tôi quay lại phía bạn tôi và
đã thấy anh đang ôm mặt để giấu
một dòng nước mắt.
Căn bệnh của tiểu thư Madơlin đã
làm cho tất cả các bác sỹ đều phải bó
tay vì cô không còn quan tâm rằng
mình còn sống hay là đã chết. Sự
héo hon dần dần về xác thịt làm cho
cơ thể cô mỗi ngày một yếu đị Thỉnh
thoảng trái tim cô lại ngừng đập
một lúc. Điều đó làm cho cơ thể cô
càng suy kiệt. Bạn tôi đau khổ kể cho
tôi nghe rằng họ không thể làm gì
để ngăn chặn sự tấn công của thần
chết. Anh nói:
- Cô ấy sẽ phải nằm liệt giường và
tôi tin rằng anh sẽ không còn gặp lại
cô ấy nữạ
Suốt mấy ngày ở lại ngôi nhà này cả
hai chúng tôi đều không ai nhắc đến
tên cô ấy nữạ Tôi chỉ cố gắng an ủi
và làm cho bạn tôi nguôi ngoai,
chúng tôi cùng nhau vẽ tranh và đọc
sách. Có lúc tôi ngồi lặng đi nghe
anh bạn tôi chơi một bản nhạc như
trong giấc mơ. Tình bạn của chúng
tôi càng ngày càng thân thiết hơn,
và cùng chia sẻ những ý tưởng thầm
kín nhất. Nhưng cũng chẳng có ích
gì. Một màn đêm đã bao phủ trong
tâm hồn anh và toả ra mọi vật xung
quanh cả một chuỗi vô tận những
nỗi niềm đau khổ.
Tôi sẽ mãi mãi ghi nhớ những giờ
phút trang trọng nhất mà tôi đã
sống riêng với người chủ của ngôi
nhà Acsơ. Thế nhưng tôi không thể
miêu tả bằng lời những gì chúng tôi
đã cùng nhau tìm tòi và hoạt động.
Anh ta là một người có những ý
tưởng cao siêụ Nhưng những ý
tưởng này trở nên lộn xộn vì bệnh
tật của anh. Bây giờ anh chỉ còn có
thể diễn đạt ý tưởng của mình bằng
màu sắc và âm thanh-bằng loại màu
hoang dã nhất của hội họa và bằng
giai điệu khó hiểu nhất của chính
những bản nhạc của anh. Và những ý
tưởng này cũng không thể hiện rõ
ràng ngay đối với chính anh. Vậy thì
ta cũng có thể tưởng tượng được
rằng nó khó hiểu đối với tôi như thế
nàọ
Tôi cho rằng trong một bức tranh
nào đó, ý tưởng của anh đã được thể
hiện rõ ràng hơn nhưng tôi vẫn cứ
không hiểu nổị Tôi vẫn còn nhớ bức
tranh ấy bởi vì khi nhìn nó tôi bị xáo
động dữ dộị Bức tranh vẽ một lối đi
hun hút, hai bên là hai bức tường
thấp lè tè, bóng nhẵn và trắng toát.
Nền bức tường gây cho ta một cảm
giác đó là lối đi sâu xuống lòng đất,
nhưng không có lối rạ Trên bức
tường không có đèn sáng và cũng
không thấy có loại ánh sáng nào
khác. Tuy nhiên hoàn cảnh bị nhấn
chìm trong một thứ ánh sáng rực rỡ.
Trong một lần nói chuyện, Acsơ bảo
tôi là anh tin rằng tất cả các loài cây
đều có khả năng cảm giác và ngay cả
những vật vô tri cũng có khả năng
này trong một điều kiện nào đó.
Như tôi đã kể trước đây, lòng tin này
có liên quan đến những tảng đá xám
của khu nhà. Anh cho rằng chính cái
cách chúng được sắp xếp thành một
bức tường, một kiểu sắp xếp đã có
vài trăm năm nay đã tạo cho chúng
tôi một cuộc sống riêng. Anh nói
rằng nước trong hồ cũng như những
cây khô đều có cuộc sống giống như
vậỵ Anh nói tiếp:
- Cái để chứng minh cho suy nghĩ ấy
của tôi về những bức tranh tường
quanh nhà và hồ nước, tôi có cảm
giác là đều xuất phát từ sự phát
triển dần dần của một không khí đặc
thù xung quanh chúng. Tôi nghĩ
ngay đến ý tưởng đã xuất hiện trong
óc tôi khi tôi vừa đến nơi nàỵ
Anh nói tiếp:
- Cái không khí này đã ảnh hưởng
đến dòng họ tôi một cách thầm lặng
nhưng khủng khiếp. Chính nó đã
làm cho tôi như thế này đâỵ
Lúc này tôi không nghĩ ra nổi một
điều gì để nói với anh bạn tôi nữạ
Một buổi tối, Acsơ nói vắn tắt với tôi
rằng tiểu thư Madơlin đã chết. Anh
bảo là anh định giữ thi thể của cô
trong hai tuần rồi mới chôn. Anh sẽ
đặt cô trong căn phòng dưới nhà
hầm. Lý do anh đưa ra cũng chẳng có
gì khác thường, vì anh đã hiểu được
cái bệnh mà cô đã phải chịu đựng,
nói một cách đơn giản hơn, anh
muốn bảo đảm chắc chắn một điều
là cô đã chết thật trước khi đặt thi
thể cô vào nhà mồ của dòng họ.
Theo yêu cầu của Acsơ, tôi đã giúp
anh chuẩn bị mọi thứ. Hai chúng tôi
khiêng thi thể cô gái đặt vào áo
quan rồi đưa quan tài vào một căn
phòng nhỏ vừa tối vừa ẩm thấp nằm
ngay bên dưới căn phòng tôi đang