Dino Buzzati sinh năm 1906 tại
Belluno, mất năm 1972 ở Milano
(Italia).
Trước khi viết văn, ông là họa sỹ,
nhạc sỹ và nhà báo, từng là phóng
viên chiến trường và phụ trách mục
phê bình nghệ thuật cho Corriere
della Sera, một nhật báo quan trọng
nhất nước Ý.
Với Sa mạc Tartari (1940), tác phẩm
đã được dịch ra nhiều thứ tiếng, ông
đã trở thành một trong những tên
tuổi lớn của thế kỷ 20. Nhiều truyện
dài của ông đã được chuyển thành
kịch bản sân khấu, phát thanh và
truyền hình. Truyện Con chó gặp
Chuá, đã được trình diễn trên đài
truyền hình Pháp.
Ông viết nhiều tiểu thuyết nhưng
hình như thể loại yêu thích của ông
là truyện ngắn. Chủ đề quen thuộc
của Buzzati là những ám ảnh và nỗi
bất an của kiếp người, sự chạy trốn
thời gian, định mệnh, sợ hãi đối với
hư vô, thất bại của sự sống, mong
manh của tình yêu, bí ẩn của nỗi đau
và cái ác…”
Bằng bút pháp độc đáo ông dắt
người đọc ra khỏi cuộc sống thường
ngày để bước vào một thế giới khác,
rồi đẩy họ vào những sự kiện nghịch
lý, ly kỳ và đầy bí ẩn. Bí ẩn vì nằm
ngoài cánh cửa của đời sống thường
nhật nhưng cũng có thể đồng hiện
hữu với diễn biến thường ngày mà
chúng ta đã vô tình không nhận thấy
để cuối cùng phải kinh ngạc, suy
nghĩ… trong một niềm xúc động sâu
xa.”
Với nụ cười dễ mến trên môi, ông
bác sĩ ra hiệu cho vợ bệnh nhân rồi
tiến ra phía cửa. Người đàn bà hiểu
ý.
Ra đến hành lang, ông nghiêm mặt
và nói bằng giọng thông cảm :
” Thưa bà, đây thực là một bổn phận
không thể thoái thoát. Chao ôi, tôi
phải trình bày sự thật với bà..ông
nhà….”
“Nguy lắm sao?” Bà vợ hỏi.
“Thưa bà ” Ông ta nói: “Rất tiếc
là….tình trạng đã đến lúc…cần phải
nhìn thẳng vào sự việc…”
“Chúa ơi, bộ bác sĩ muốn nói là …”
“Không phải đâu, chưa cần phải
cuống lên như thế…nhưng có thể
nói là …có thể nói là trong vòng ba
tháng. Phải, chừng ba tháng nữa…”
“Không còn cách gì sao?”
“Thưa bà, Bà cũng biết là không có
bất kỳ một giới hạn nào đối với
Chúa ; nhưng, với những gì mà nền
khoa học nghèo nàn của chúng ta
cho phép đánh giá thì…Tôi xin nhắc
lại tối đa là ba tháng. Phải, ba tháng
“
Trái tim của người đàn bà như thắt
lại. Bà gập người quằn quại. Bà đưa
hai tay lên che mặt và khóc rống lên
“Chúa ơi, Chúa ơi ! Tội nghiệp anh
quá, Giulio ơi!”
Khi vị khoa trưởng đứng bên giường
ra dấu mời vợ người bệnh bước ra
ngoài, bà liền bước theo.
Vừa ra khỏi phòng, người thầy thuốc
nhẹ nhàng khép cửa lại. Sau đó ông
cố lấy giọng đã chuẩn bị cho những
tình huống đặc biệt :
“Thưa bà ” Ông ta nói ” Ðối với một
thầy thuốc thì đây là công việc khó
khăn nhất. Tuy nhiên tôi buộc phải
nói thật…chồng bà…”
” Nguy lắm hã bác sĩ ? “
“Thưa bà ” vị trưởng khoa hạ thấp
giọng ” Ðó là lý do mà tôi khó trình
bày “. Nhưng điều thiết yếu là bà
hãy…”
“Vậy là… Vậy là…hình như ông muốn
nói…”
“Bà nên hiểu là không nên nói trước
những gì sẽ xảy ra. Nhưng ….tôi có
thể giả sử là…một năm nữa…phải, ít
nhất là một năm.”
“Như vậy là không thể chữa được ?”
“Thưa bà, không có điều gì là không
thể, ngay cả phép lạ cũng có thể xảy
ra. Nhưng đối với những gì mà khoa
học cho phép tôi hiểu ..thì có thể nói
chừng một năm.”
Người đàn bà khốn khổ run lẩy bẩy,
bà cúi đầu đưa hai tay phủ mặt và
bật khóc, tuyệt vọng “Tội nghiệp
mình quá, mình ơi! “
Rồi có lúc tia nhìn của vị bác sĩ
chuyên khoa và vợ của người bệnh
giao nhau. Bà ngầm hiểu là ông
đang mời mình ra ngoài.
Họ bỏ bệnh nhân ở lại. Ra đến hành
lang, sau khi đóng cửa phòng, vị
giáo sư cố lấy giọng nhỏ nhẹ và đầy
thông cãm :
“Tôi thật khó xử khi phải thi hành
một bổn phận hoàn toàn ngoài ý
muốn. Thưa bà, tôi buộc lòng phải
báo cho bà hay… chồng bà…”
“Nguy ngập lắm sao, thưa bác sĩ “
Người thầy thuốc khả kính trả lời:
“Thưa bà, nói dối trong những
trường hợp như thế này là một hành
động không đứng đắn. Bỡi thế tôi
không thể dấu bà là…”
“Thưa bác sĩ, xin bác sĩ cứ nói tất cả
sự thật.”
“Xin bà nhớ là không nên đặt cái cày
phía trước con trâu.Chưa phải xảy ra
liền đâu…Tôi cũng không thể nào
nói một cách chính xác được…nhưng
ít nhất cũng được ba năm nữa “
“Như vậy là không còn hy vọng ?”
“Tôi thật có lỗi nếu cố tạo cho bà
những ảo tưởng vô ích..tiếc là tình
trạng đã rõ ràng quá rồi..chỉ trong
vòng ba năm.”
Người đàn bà bất hạnh không kiềm
được nữa. Bà quỵ xuống, hét to và
nước mắt tuôn trào xuống má:
“Ôi , anh ơi! “
Trong phòng người bệnh yên lặng
như tờ nhưng dường như nhờ thần
giao cách cãm mà bà vợ của bệnh
nhân biết được là vị bác sĩ lừng danh
muốn bước ra ngoài để thưa chuyện
với bà.
Họ cùng ra ngoài hành lang và khi
chắc rằng bệnh nhân không thể nào
nghe được, vị thầy thuốc cúi xuống
áp sát tai người vợ và nói vừa đủ
nghe :
“Thưa bà, đây là phút khó khăn nhất
của nghề y nhưng tôi không thể nào
làm khác hơn là báo cho bà …chồng
bà…”
“Không còn cách gì nữa? “
“Thưa bà”, ông ta nói ” Tôi sẽ không
thành thật nếu cố dùng lời lẽ quanh
co với dụng ý …”
“Khổ chưa .Thế mà tôi cứ hy vọng…”
“Không, thưa bà.Tôi không muốn
dấu bà bất cứ điều gì, nhưng tôi
cũng chẳng muốn thấy bà đớn đau
thảm thiết khi hãy còn quá sớm.
Ðúng là tôi đã thấy ngày định mệnh
sẽ đến gần nhưng không thể đến
trước hai mươi năm.”
“Ðây là một bản án không có khoan
hồng? “
“Cũng có thể là như vậy. Tôi không
thể che dấu sự thật. Nhiều lắm là hai
mươi năm.Tôi không thể bảo đãm
hơn thế đâu. “
Người đàn bà rụng rời. Ðể khỏi té, bà
phải chống tay vào tường, rồi nghẹn
ngào : “Không, không thể nào như
thế. Tội nghiệp anh quá Giulio ơi! “
Ông bác sĩ đằng hắng ho rồi nhìn
người đàn bà đang đứng trước mặt
mình phía bên kia giường bệnh,
ngầm ý mời bà bước ra ngoài.
Vừa ra đến bên ngoài, bà ta nắm lấy
tay vị thầy thuốc và hỏi bằng giọng
lo âu:
“Thế nào, thưa giáo sư? “
Vị bác sĩ trả lời bằng giọng như đang
tuyên bố lời phán quyết :
“Thưa bà, cho phép tôi được nói
thật. Chồng bà…”
” Chúng ta đành bó tay cam chịu
sao? “
Người thầy thuốc hơi lúng túng :
“Tôi xin hứa danh dự là nếu có bất
kỳ khả năng dù mong manh nào…
nhưng thế này thì….”
“Chúa ơi, khủng khiếp quá .Chúa ơi “
“Tôi thông cảm với bà. Xin cho phép
tôi được chia sẽ nổi đau này nhưng
đây không phải là bệnh đột quỵ. Tôi
nghĩ là thời gian để nó gây ra sự bất
hạnh cũng phải rất dài…ít nhất là
năm mươi năm.”
“Và sẽ không có cách nào tránh
khỏi?”
“Thưa bà không.Tôi xin nói với tất cả
tấm lòng, bà hãy tin lời tôi. Có thể có
một xê xích nào đó, nhưng không
thể nào nhiều hơn năm mươi năm.”
Sau đó là sự yên lặng. Rồi bỗng
nhiên người đàn bà khóc thét,
tưởng như có cục than hồng đang
đốt cháy tâm can :”Hu…u Hu…u !
Không thể như thế được. Tội nghiệp
chồng tôi. Tội nghiệp mình quá,
mình ơi ! “
Nhưng bất thình lình bà ta điềm tỉnh
lại. Bà nhìn chòng chọc vào mắt
người thầy thuốc rồi nắm chặt cổ tay
ông :
“Giáo sư ơi, thế thì…tôi vừa nghe
ông nói một điều kinh khủng.
Nhưng tôi nghĩ sau năm mươi năm,
nửa thế kỷ, sau năm mươi năm thì
tôi, ông cũng thế, như vậy không
phải là một bản án cho tất cả hay
sao? “
“Thưa bà, đúng vậy. Sau năm mươi
năm tất cả chúng ta đều sẽ được vùi
sâu dưới ba tất đất, hay có thể là thế.
Nhưng có một điều khác biệt đã cứu
vớt chúng ta nhưng nó lại là bản án
cho chồng bà. Ðối với chúng ta, ít ra
cũng chưa có gì được minh định.
Chúng ta có thể sống thêm nữa, có
lẽ bằng tất cả những niềm vui ngu
xuẩn, như khi chúng ta mười, mười
hai tuổi. Chúng ta cũng có thể chết
sau một giờ, sau mười ngày, sau một
tháng…nhưng điều đó không quan
trọng. Bởi vì đó là một chuyện khác.
Nhưng với chồng bà thì không. Ðối
với ông ta thì bản án đã được tuyên
xử. Sự chết, tự nó có lẽ cũng chưa
phải là một điều kinh khủng. Trước
sau gì chúng ta cũng đều chết cả.
Nhưng miễn là chúng ta đừng bao
giờ biết nó, dù sau một thế kỷ, hai
thế kỷ, cái thời gian chính xác mà nó
sẽ xảy ra